آیا تا به حال به نحوه کار گیربکس فکر کرده اید؟ یا از مفهوم گیربکس چیست مطلع هستید؟ شاید شما هم مانند بسیاری از مردم فقط اسم گیربکس را شنیده باشید و از چگونگی عملکرد این ابزار کلیدی که نقش مهمی در سیستم های انتقال نیرو دارد بی خبر باشید, به طور مثال هنگامی که شما برای افزایش سرعت خودرو خود دنده را تغییر می دهید در حقیقت این گیربکس ها هستند که نیروی تولید شده در موتور را برای حرکت به چرخ ها ودیگر سیستم ها منتقل می کنند. با ما همراه باشید چرا که در ادامه به بررسی نکات بیشتری از چیستی گیربکس و ویژگی های آن می پردازیم.
هیدروکن (سنگ شکن مخروطی)
هیدروکن یک نوع دستگاه سنگ شکن است و معمولاً در مرحله دوم یا سوم خردایش از این دستگاه استفاده می شود. این دستگاه وظیفه خرد کردن سگن ها به اندازه ماسه را به عهده دارد و سنگ ها را به ماسه تبدیل می کند. هیدروکن با نام سنگ شکن مخروطی نیز شناخته می شود که در عملیات خرد کردن مواد معدنی با سختی بالا کاربرد دارد.
آشنایی با گیربکس و وظایف آن (GearBox)
در این مطلب ضمن بررسی مفهوم گیربکس چیست، در ابتدا بهتر است به بررسی وظایف این قطعه بپردازیم. جعبه دنده که در اصطلاح به آن گیربکس نیز می گویند, یک دستگاه مکانیکی جهت انتقال و تغییر گشتاور و سرعت چرخش از یک منبع نیروی محرکه مانند موتور به سیستم های دیگر است و به شما اجازه می دهد تا از سرعت و گشتاور مناسبی برای کارکرد وسیله خود برخوردار شوید.
گیربکس ها همچنین وظایف و عملکرد های متنوعی دارند که در ادامه به بررسی دقیق تری از این وظایف می پردازیم.
تغییر گشتاور و سرعت
گیربکس ها می توانند گشتاور مناسب خودرو را تولید کنند به عنوان مثال در مسیر های پر شیب که نیاز به گشتاور بالا است, دنده سنگین به عمل می آید همچنین می توان با تغییر دنده نیز سرعت خودرو را تغییر داد.
انتقال قدرت
گیربکس ها قدرت و نیروی تولید شده توسط موتور را به چرخ ها, شافت ها و وسایل متصل دیگر منتقل می کنند که منجر به حرکت خودرو می شود.
تحمل بارهای مکانیکی
گیربکس ها طوری ساخته شده اند تا در برابر شوک های ناگهانی در شرایط مختلف دچار خرابی نشوند و این امر باعث می شود تا به افزایش عمر مفید سیستم کمک شود.
تغییر جهت
در برخی گیربکس ها همانند گیربکس های جرثقیل ها قابلیت چرخش به سمت های دیگر را نیز دارا هستند.
بهینه سازی مصرف سوخت
یک گیربکس مناسب می تواند مصرف سوخت را بهینه کند که یک ویژگی مثبت محسوب می شود.
کنترل روانی حرکت
گیربکس ها باعث حرکت یکنواخت و روان به ویژه در وسایل نقلیه می شوند.
فراهم کردن امکانات
بعضی از گیربکس ها امکان انتقال قدرت به چرخ های عقب و جلو را دارند که جز امکانات اضافی آن ها است.
تعمیر و نگه داری کمتر
طراحی اصولی و موثر گیربکس ها می تواند به نگه داری کمتر و عمر مفید تر آن ها کمک کند.
مکانیزم عملکرد گیربکس چگونه است؟
به طور کلی انواع مختلفی از گیربکس در صنعت وجود دارد و عملکرد آن را باید با توجه به نوع گیربکس مشخص کنید به عنوان مثال در گیربکس دستی, راننده کلاچ را فشار داده تا ارتباط بین موتور و گیربکس قطع شود سپس با انتخاب دنده مورد نظر گیربکس به دنده منتقل می شود و پس از انتخاب دنده راننده بایستی کلاچ را رها کرده تا قدرت از موتور به چرخ دنده منتقل شود اما در گیربکس اتوماتیک, حسگرهای بکار رفته در خودرو, سرعت و بار موتور را بررسی می کنند تا بر اساس داده های حسگرها, سیستم کنترل دنده مناسب را انتخاب کند و دنده را به طور خودکار تغییر دهد.
بررسی انواع گیربکس
همانطور که پیش تر هم به آن اشاره کردیم گیربکس ها ابزار ها مکانیکی حیاتی هستند که در انتقال قدرت و بهینه سازی عملکرد ماشین آلات نقش پر رنگی دارند که بر اساس نوع عملکرد و ساختار به چند دسته مختلف تقسیم بندی می شوند. در این قسمت از مطلب گیربکس چیست به بررسی انواع دسته بندی های این قطعه می پردازیم.
مطالعه مفید: انواع گیربکس صنعتی | بررسی 3 دسته بندی گیربکس
گیربکس دستی (Manual Transmission)
در این نوع گیربکس راننده خود اقدام به تغییر دنده ها با فشردن کلاچ می کند که از نظر تعمیر و نگه داری اقتصادی تر است.
گیربکس اتوماتیک (Automatic Trasmission)
در این گیربکس ها تغییر دنده بدون دخالت راننده انجام می شود که دارای 3 نوع مختلف هستند, گیربکس اتوماتیک سنتی, گیربکس متغیر پیوسته و گیربکس شبه اتوماتیک که ترکیبی از سیستم دستی و اتومات است و با استفاده از اهرم یا پدال تغییر دنده صورت می گیرد.
گیربکس دنده ای (GearBox)
گیربکس های دنده ای دارای انواع مختلفی هستند:
- گیربکس سیاره ای: این نوع گیربکس در جعبه دنده های اتوماتیک استفاده می شود که شامل چرخ دنده سیاره ای است.
- گیربکس هلیکال: این نوع جعبه دنده به صورتی طراحی شده است که با کاهش سر و صدا همراه است و به افزایش کارایی کمک می کند.
گیربکس کاهش دهنده (Reduction Gearbox)
این گیربکس ها برای کاهش سرعت چرخشی و افزایش گشتاور با استفاده از دنده های بزرگ و کوچک در ماشین آلات صنعتی بزرگ مانند جرثقیل ها به کار می روند.
تفاوت گیربکس دستی و اتومات
گیربکس های دستی و اتومات هر دو ویژگی ها, مزایا و معایب منحصر به فرد خود را دارند که در ادامه محتوای گیربکس چیست به بررسی این ویژگی ها می پردازیم.
نحوه عملکرد
همانطور که پیش تر هم به آن اشاره کردیم نحوه عملکرد گیربکس دستی از طریق کلاچ و تعویق دنده صورت می گیرد اما گیربکس اتوماتیک بدون دخالت راننده و با استفاده از حسگرهای هوشمند امکان پذیر است.
کنترل و راحتی
همانطور که می دانید گیربکس های دستی سخت تر بوده و بر خلاف گیربکس های اتومات نیازمند مهارت هستند که در نتیجه جعبه دنده اتوماتیک بسیار راحت تر است.
مصرف سوخت
به دلیل کنترل بهتر راننده در گیربکس های دستی امکان صرفه جویی در مصرف سوخت بیشتر است و رانندگان مهار نیز این مصرف را بیشتر کاهش می دهند, اگرچه که مصرف سوخت در سیستم های پیشرفته گیربکس های اتومات بهینه شده است اما در برخی شرایط مانند شتاب گیری, ممکن است سوخت بیشتری مصرف کنند.
قیمت
مطمئنا گیربکس های اتوماتیک به دلیل برخورداری از تکنولوژی های پیشرفته و پیچیده تر قیمت بالایی نسبت به گیربکس های دستی دارند.
اجزاء تشکیل دهنده گیربکس چیست؟
گیربکس ها نیز مانند دیگر ماشین آلات دارای اجزای اصلی هستند که هر کدام وظیفه ای را بر عهده دارند و در کنار به صورت هماهنگ کار می کنند تا قدرت موتور را به چرخ ها منتقل کنند و به راننده این امکان را می دهد تا سرعت و گشتاور را بهتر کنترل کند.
- چرخ دنده ها (Gears)
- شافت ها (Shafts)
- سیستم کلاچ (Clutch)
- محافظت و پوسته (Housing and shell)
- سیتسم روغن کاری (Lubrication system)
- سیتسم تعویض دنده (Shift Mechanism)
- سیستم کنترل (Control System)
- چرخ دنده های سیاره ای (Planetry gears)
- سیتسم کمکی (Auxiliary System)
کاربرد گیربکس چیست؟
یکی از اصلی ترین سوالاتی که در محتوای گیربکس چیست باید به آن پرداخت، کاربردهایی است که این قطعه در صنایع مختلف دارد. گیربکس ها به صورت گسترده در سیستم های مختلف مکانیکی و الکتریکی به عنوان ابزار های کلیدی کاربرد دارند که در زیر به برخی از این کاربردها اشاره می کنیم.
- وسایل نقلیه
- ماشین آلات صنعتی
- سیستم های تولید انرژی
- سیستم های روباتیک و خودکار
- دستگاه های خانگی و کوچک
- زیر ساخت های حمل و نقل
- سیستم های تهویهو خنک کننده
مطالعه مفید: کاربرد گیربکس های صنعتی
جمع بندی
در این مطلب ما سعی داشتیم تا شما را نسبت به تعریف گیربکس چیست و انواع مختلف آن که هر کدام عملکرد مختلفی را داشتند آگاهی دهیم. لازم به ذکر است شما می توانید برای خرید گیربکس مد نظر خود با پشتیبان های ماشین سازی سینا مشورت نموده تا بر اساس نیاز و بودجه خود محصول مورد نظرتان را خریداری کنید.
